Παιδεία για τον άνθρωπο, που να διεγείρει τον νου και να διαπαιδαγωγεί
Η εκπαίδευση είναι βασική υποχρέωση της πολιτείας προς τους νέους, αλλά και για την συνέχεια της στο μέλλον. Είναι η παρεχόμενη παιδεία η οποία χρειάζεται να είναι προσιτή και κοινή για όλους. Το δε περιεχόμενο της διδασκαλίας οφείλει να είναι μορφωτικά αξιόλογο.
Να περιλαμβάνει την πνευματική καλλιέργεια και το ανθρωπιστικό ιδεώδες που ανέδειξε η αρχαία Ελλάδα με την αγάπη, την ταπείνωση και την αρετή της Ορθοδοξίας. Να διαμορφώνει τους νέους σύμφωνα με τους σκοπούς, τα ιδεώδη και τα επιτεύγματα της κοινωνίας που ζουν. Να δημιουργεί μορφωμένους ανθρώπους με την έννοια ότι θα έχουν γνώσεις οι οποίες θεωρούνται αξιόλογες, χρήσιμες και σημαντικές. Να αποβλέπει στην άσκηση της διανοίας, την διάπλαση της ψυχής, την βελτίωση της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής. Να μην άγονται και φέρονται από τις εντυπώσεις ή τα ενδιαφέροντα της στιγμής και να είναι σε θέση να ξεχωρίζουν το νόθο από το γνήσιο.
Να καταστήσει το παιδί και στην συνέχεια τον πολίτη προσωπικότητα με βούληση, ηθική και να είναι στραμμένη στην εξυπηρέτηση του πλησίον και του έθνους.
Ο κύριος σκοπός των σχολείων μπορεί να είναι η παιδεία ή η μόρφωση δεν σημαίνει ότι παραμελείται η καλλιέργεια των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων που αποτελούν και αυτά είναι προϋποθέσεις παιδείας.Σήμερα οι μαθητές επιφορτίζονται με εξειδικευμένη και αποσπασματική ύλη χωρίς να έχουν εμπεδώσει τις βασικές γνώσεις που έχουν άμεση χρηστική αξία στην καθημερινότητά τους. Το αποτέλεσμα είναι να μην μετουσιώνεται σε αφομοιωμένη ύλη. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται ως λειτουργικός αναλφαβητισμός.
Η υπάρχουσα κατάσταση κάνει τα παιδιά να μην αγαπήσουν το σχολείο και η γνώση να βιώνεται ως αγαθό χωρίς αξία.
Στο θέμα αυτό η πολιτεία και οι φορείς που ασχολούνται με τα εκπαιδευτικά προβλήματα εστιάζουν στα εμπειρικά προβλήματα. Δείχνουν ενδιαφέρον για τον πιο αποτελεσματικό τρόπο διδασκαλίας. Επικεντρώνονται στον αριθμό των μαθητών στην τάξη. Δίνουν σημασία στον όγκο της ύλης. Είναι μονοδιάστατο και ελλιπές το ενδιαφέρον αν δεν περιλαμβάνεται και το περιεχόμενο της διδασκαλίας. Να εξετάσουν αν είναι αξιόλογο μορφωτικά καθώς και η μεταχείριση των νέων στα σχολεία που πρέπει να είναι στο παιδαγωγικό πλαίσιο που ορίζουν οι ηθικές και μορφωτικές αρχές.Λέγοντας ηθικές αρχές νοείται το σύνολο των θεσμοθετημένων κανόνων της κοινωνίας που καθορίζουν την συμπεριφορά των μελών της με βάση το κοινωνικά αποδεκτό.Η δε μέθοδος διδασκαλίας να μην μοιάζει με καταναγκαστική μάθηση. Τα μαθήματα που μπαίνουν στην ψυχή με την βία δεν στεριώνουν, ούτε διατηρούνται…
Το σημερινό σχολείο θεωρητικά και νομοθετικά δίνει τις ίδιες ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά. Στην πράξη η ισότητα δεν υπάρχει γιατί συνδέεται με τις κοινωνικές ανισότητες. Οι «έχοντες» την οικονομική δυνατότητα στηρίζουν τα νεαρά μέλη να πορεύονται καλύτερα τόσο σχολικά όσο και στην επιτυχία στις Πανελλαδικές εξετάσεις. Η βασική κατάσταση που εμποδίζει την θεραπεία του προβλήματος σχετίζεται με την δομή της ύλης και την διδασκαλία που μετά το σχολείο συνεχίζεται και στο σπίτι από τους γονείς, με τα βοηθήματα και τα κάθε λογής φροντιστήρια. Η ενασχόληση και τον ελεύθερο χρόνο με τα μαθήματα στερεί από τα παιδιά το παιχνίδι, την ενασχόληση με χόμπι που παιδαγωγικά έχουν τον ρόλο τους στην παιδεία των νέων.
Με την διδασκαλία και τα μέσα ελέγχου και της συμπεριφοράς των μαθητών όπως μέσω της βαθμολογίας, των τιμωριών ή της προαγωγής το σχολείο καθοδηγεί και κατατάσσει τους νέους σε επαγγελματικές, οικονομικές και κοινωνικές ομάδες. Μια κατάσταση που αφαιρεί την μορφωτικό σκοπό και αναπτύσσεται η επαγγελματική κατάρτιση. Η μελλοντική επαγγελματική κατάρτιση πρέπει να αναδεικνύεται από την ανακάλυψη των ενδιαφερόντων κατά την διάρκεια της φοίτησης στην γενική εκπαίδευση. Να μπορέσει να εκδηλώσει την κλίση του ο νέος που του είναι περισσότερο κατάλληλη με την φύση του.
Διδακτική και παιδαγωγική αρχή κατά την διδασκαλία είναι να λαμβάνουμε υπόψη και τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις των μαθητών, όταν αυτά βρίσκονται στα όρια του ηθικά επιτρεπτού και του παιδαγωγικά γόνιμου. Να σημειωθεί ότι τα ενδιαφέροντα δεν μπορούν να καθορίσουν το περιεχόμενο των προγραμμάτων της παιδείας διότι πρέπει να παίρνουμε υπόψη εκτός από τα παρόντα ενδιαφέροντα προπαντός να έχουμε υπόψη τα μακροχρόνια ενδιαφέροντά τους. Επί πλέον τα παιδιά έχουν κατά κανόνα ασταθή ενδιαφέροντα που συνήθως έχουν περιορισμένη μορφωτική αξία ή μπορεί να είναι και αντιμορφωτικά.
Οι επιδιώξεις της γενικής εκπαίδευσης πρέπει να εξετάζονται και να αιτιολογούνται διαρκώς με ορθολογικά επιχειρήματα για να αποφευχθούν ιδεοληπτικές, προσωπικές κλπ υποκειμενικές παρεμβάσεις. Αλλά να είναι σύμφωνα με τις πολιτικές, οικονομικές και άλλες συνθήκες της πολιτείας. Διότι η εκπαίδευση αποβλέπει στην προετοιμασία των μελλοντικών πολιτών και στην διατήρηση του Έθνους.
Με την σωστή παιδεία επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα του πολιτισμού. Αυξάνονται οι γνώσεις, οι πεποιθήσεις, βελτιώνονται οι κρίσεις και αποφάσεις των πολιτών. Λειτουργεί ως προϋπόθεση επίδρασης του μέλλοντος και των μελλοντικών αναγκών.